Manisa Hafsa Sultan Şifahanesi Mimarisi

Osmanlı Devleti’nde “sultan” unvanını alan ilk vâlide sultan olan Mehd-i Ulyâ Hafsa Sultan, “selâtîn külliyesi” çapında komplekslerin de öncüsü olmuştur. Hafsa Sultan, Manisa’da 117 kişilik bir kadronun çalışma imkânı bulduğu, bir câmi, medrese, tekke, sıbyan mektebi ve imaretten oluşan meşhur Sultaniye Külliyesini Milâdî 1523 (=H.929) yılında yaptırmış, yukarda belirtilen akarlarını da buraya vakfetmişti13. Hafsa Vâlide Sultan vefat ettikten sonra oğlu Kanunî Sultan Süleyman, Sultaniye Külliyesine 1538 (=H.945) yılında bir çifte hamam (Sultan Hamamı), 1539 (=H.944) yılında da bir dârüşşifâ eklemiştir. Kanunî tarafından, tamamıyla mahallindeki ihtiyacın bir sonucu olarak yaptırıldığını düşündüğümüz, Hafsa Sultan Dârüşşifâsı, giriş kapısının üzerindeki kitabesine göre milâdî 1539 (=H.946) yılında bitirilmiştir15. Dârüşşifânın giriş kapısı, eserin kıblesine, günümüze ulaşamayan külliye imareti ile hânkahının bulunduğu avluya açılmaktaydı. Dârüşşifâ, medresenin 15-20 metre kuzeybatısında kurulmuş, bugün toprak seviyesinin 2-2,5 metre kadar aşağısında kalmış, dikdörtgen simetrik planlı, revaksız avlulu bir yapıdır. Ortasında sekizgen şadırvanı bulunan binanın, enine dikdörtgen planlı orta avlusunun etrafını odalar çevirir. Batısında üç, doğusunda iki, kuzey ve güneyinde eyvanların yanlarında ikişer oda bulunmaktadır. Bina biri geniş, üç eyvan ve dokuz odadan oluşmakta olup, odalarda ocaklıklara da yer verilmiştir. Girişteki geniş eyvanın köşelerine yerleştirilen odalar ile kuzeydeki eyvanın iki tarafına yerleştirilen odalardikdörtgen planlı, doğu ve batıya yerleştirilen odalar da kare planlıdır. Ayrıca dârüşşifânın kapısının üzerine bir de mermer kitabe konulmuştur. Eserin mimarı ise Mimar Acem Ali olduğu sanılmaktadır .

Alkan Mustafa,2008,Manisa’da Hafsa Sultan Dârüşşifası (Bîmarhanesi),Türk Tıp Tarihi, I. Uluslararası Türk Tıp TarihiKongresi, 10. Ulusal Türk Tıp Tarihi Kongresi, 20-24 Mayıs 2008, Konya

https://www.academia.edu/10128496/MAN%C4%B0SA_DA_HAFSA_SULTAN_D%C3%82R%C3%9C%C5%9E%C5%9E%C4%B0FASI_B%C3%8EMARHANES%C4%B0_HAFSA_SULTAN_HOSPITAL_DARUSH_SHIFA_IN_MANISA