Farabi’ye Göre Makamların İnsan Psikolojisi Üzerine Etkisi

Farabi “Musik’ül Kebir” adlı eserinde tedavilerde kullanılan makamların günün belirli zamanlarında insanların ruh haline tesir ettiğinden bahsetmektedir. Kitaptaseslerin oluşumu ve müzik aletleri gibi birçok konu ele alınmıştır. „Fârâbî mûsikî kuramlarını Aristo’nun Arapça’ya tercüme edilen kitabından almıştır. Fârâbî’nin mûsikîye dâir “Kitâbü’l-Mûsîka’l-Kebîr, Kitâbü İhsâi’l-îkâât, Kitâb fil-İkât” adlı üç eseri vardır.”

Farabi’nin “Musiki’ül Kebir” adlı eserine göre makamların insan ruhu üzerine tesiri şu şekildedir:  “Rast makamı: insana sefa (neşe-huzur) verir. Güneş iki mızrak boyunda olduğunda etkilidir.  Kuçek makamı: insana hüzün ve elem verir.  Büzürk makamı: insana havf (korku) verir. Yatsıdan sonra etkilidir.  İsfehan makamı: insana hareket kabiliyet, güven hissi verir. Gün batarken etkilidir.  Neva makamı: insana lezzet ve ferahlık verir. Akşam vakti etkilidr.  Uşşak makamı: insana gülme hissi verir. Öğle vakti etkilidir.  Zengüle makamı: insana uyku verir. Öğleye doğru etkidir. Saba makamı: insana cesaret, kuvvet verir. Kuşluk vaktinde etkilidir.  Buselik makamı: insana kuvvet verir. Kuşluk vakti etkilidir.  Hüseyni makamı: insana sükûnet, rahatlık verir. Sabah vakti etkilidir.  Hicaz makamı: insana tevazu (alçakgönüllülük) verir.  Zirefkend makamı: uyku zamanı etkilidir.  Rehavi makamı; insana ağlama duygusu verir.  Irak makamı; insana tat verir.”

Kayalık , Fatma,2018,Anadolu Kültüründe Şifahaneler ,Ankara ÜniversitesiSosyal bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı,Yüksek Lisans tezi